Nội Dung Chủ Yếu Của Chiếu Cần Vương
Chiếu Cần Vương, ban hành ngày 13 tháng 7 năm 1885 bởi vua Hàm Nghi khi đang ở vùng núi Quảng Trị, là một văn bản lịch sử có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong phong trào Cần Vương. Nội dung chủ yếu của chiếu tập trung vào hai điểm chính: kêu gọi nhân dân hưởng ứng kháng chiến chống Pháp và nêu rõ lý do chính đáng cho cuộc kháng chiến đó.
Thứ nhất, Chiếu Cần Vương là lời kêu gọi toàn dân đứng lên chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp. Vua Hàm Nghi đã sử dụng một giọng điệu hào hùng, mạnh mẽ, khẳng định chủ quyền dân tộc và tố cáo tội ác của giặc Pháp. Ông không chỉ nhắm vào các tầng lớp sĩ phu, triều đình mà còn hướng đến toàn thể dân tộc, từ già trẻ, gái trai, nông dân, binh lính… Chiếu không chỉ dừng lại ở lời kêu gọi chung chung mà còn nêu lên những hành động cụ thể cần phải làm: “phàm người nào, từ quan lớn đến dân đen, ai ai cũng phải gắng sức, góp phần đánh đuổi giặc Pháp, cứu nước”. Lời kêu gọi này mang tính chất tổng động viên toàn dân, tạo nên một sức mạnh tổng hợp chống lại kẻ thù chung.
Thứ hai, Chiếu Cần Vương đã nêu rõ lý do chính đáng cho cuộc kháng chiến. Đây không phải là một cuộc chiến tranh tranh giành quyền lực hay lợi ích cá nhân mà là cuộc đấu tranh chính nghĩa vì độc lập, tự chủ của dân tộc. Chiếu đã nhấn mạnh vào việc Pháp xâm lược Việt Nam, cướp đất, giết người, tàn phá quê hương, làm mất đi nền độc lập và tự do của dân tộc. Vua Hàm Nghi đã khéo léo vận dụng tư tưởng yêu nước, lòng tự tôn dân tộc để thúc đẩy tinh thần kháng chiến. Việc sử dụng những từ ngữ mạnh mẽ như “giặc Pháp hung tàn”, “tội ác tày trời”, “phá hoại nước ta”,… đã tố cáo tội ác của thực dân Pháp một cách sắc bén, khơi dậy lòng căm thù giặc và ý chí quật cường của nhân dân. Hơn nữa, Chiếu còn dựa vào đạo lý “trời đất”, “vua tôi”, để củng cố tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến, làm cho lời kêu gọi càng thêm sức thuyết phục.
Tóm lại, nội dung chủ yếu của Chiếu Cần Vương là lời kêu gọi toàn dân hưởng ứng kháng chiến chống Pháp, dựa trên lý do chính nghĩa bảo vệ độc lập, tự chủ của dân tộc. Chiếu đã khéo léo vận dụng các yếu tố đạo lý, lòng yêu nước, lòng căm thù giặc để thúc đẩy tinh thần đấu tranh của nhân dân, biến cuộc kháng chiến trở thành một phong trào rộng lớn, kéo dài suốt nhiều năm, ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam. Chiếu Cần Vương không chỉ là một văn bản chính trị mà còn là một tác phẩm văn chương có sức mạnh động viên, cổ vũ tinh thần dân tộc, góp phần quan trọng vào việc khơi dậy ngọn lửa yêu nước trong lòng mỗi người con đất Việt.